سیناپس

سیناپس
اکسون در انتهای خود شاخه شاخه میشود که در انتهای هر یک برآمدگی کوچکی به نام پایانه سینایسی است پایانه سیناپسی در واقع با نورونی که آن را تحریک میکند تماس ندارد بلکه بین پایانه سیناپس و جسم یاخته یا دندریت نورون ،گیرنده فاصله کوتاهی است این پیوندگاه را سیناپس و فاصله یادشده را فاصله ی سیناپسی میگویند به عبارت دیگر ،سیناپس ارتباط کارکردی نزدیک بین آکسون یک نورون و دندریتها با جسم یاخته ای نورون دیگر است. وقتی تکانه عصبی آکسون را می پیماید و به پایانه میرسد موجب رها شدن ماده شیمیایی به نام پیک عصبی نوروترانسمیتر میشود پیک عصبی در فاصله سیناپسی رها شده و نورون بعدی را تحریک میکند به این ترتیب تکانه از نورونی به نورون دیگر انتقال می یابد.
انواع سیناپس
(۱) سیناپس بازداشتی بازدارنده) سیناپسی که در آن انتقال دهنده عصبی تراوایی یا نفوذ ناپذیری غشای نورون گیرنده را در جهت پتانسیل استراحت تغییر دهد؛ به این معنا که مانع از شلیک نورون میشود
(۲) سیناپس تحریکی سیناپسی که در آن انتقال دهنده عصبی ،تراوایی غشای نورون گیرنده را در جهت ناقطبی شدن تغییر میدهد. وقتی تکانه ی عصبی طول آکسون را می پیماید و به پایانه میرسد موجب ترشح مادهای شیمیایی به نام پیک عصبی میشود پیک عصبی (انتقال دهنده عصبی) در فاصله ی سیناپسی پراکنده شده و نورون بعدی را تحریک میکند به این ترتیب تکانه را از نورونی به نورون دیگر میبرد
انتقال سیناپسی یاخته های عصبی، پیامهای خود را در محل سیناپسها مبادله میکنند تخلیه یا شلیک در نورون هنگامی صورت میگیرد که تحریک های ایجاد شده از سیناپس های گوناگون از آستانه معینی فراتر رود در این شرایط نورون تکانهی کوتاه واحدی شلیک میکند و سپس چندهزارم ثانیه نافعال میشود. قدرت تکانه ی . عصبی ثابت است و هر تحریکی موجب تکانه نمیشود مگر اینکه به سطح آستانه برسد این وضع را قانون همه یا هیچ عمل نامیده اند. وقتی تکانه ی عصبی در طول آکسون به پایین میرسد کیسه های سیناپسی را در پایانه تحریک می.کند این کیسه ها ساختارهای کوچک کروی شکل حاوی انتقال دهنده های عصبی یا پیک عصبیاند و بر اثر ،تحریک پیک عصبی از آنها ترشح می.شود مولکولهای پیک عصبی در فاصله ی سیناپسی منتشر شده و به مولکولهای گیرنده ی عصبی در غشای نورون مقصد می چسبند. این عمل کلید و قفل دو مولکول تراوایی یا میزان نفوذ پذیری یاخته
گیرنده را تغییر میدهد هر نورون ممکن است هزاران سیناپس از شبکه ای از نورونها دریافت کند بعضی نورونها پیک عصبی تحریکی و بعضی پیک عصبی بازدارنده رها میکنند. وقتی پیک عصبی در فاصله ی سیناپسی رها و منتشر میشود عملش باید بسیار کوتاه باشد و گرنه اثراتش را برای مدت طولانی تری اعمال میکند و امکان کنترل دقیق از دست میرود کوتاه شدن مدت عمل از دو راه حاصل میشود الف) بازگیری طول عمل بعضی از پیکهای عصبی از طریق بازگیری کوتاه میشود یعنی تقریباً بلافاصله منطقه سیناپس از ماده ی شیمیایی پاک میشود. مقصود از بازگیری فرایند جذب پیکهای عصبی توسط همان پایانه های سیناپسی رها کننده آنهاست فرایند بازگیری موجب توقف عمل پیک عصبی و توقف ساخت آن توسط پایانه های آکسونی میشود. ب فرایند تجزیه آنزیمهای غشای یاخته گیرنده با پیک عصبی وارد فعل و انفعال میشود تا آن را تجزیه و بی اثر کند.